Eski rubalara eni ömür verer kazayaklı el ustası Mariya Kalçu

Gagauzların el yaratmaları girerlär matarial zenginnikleri arasına. Bitki yıllarda onnar başladılar sayılmaa hem koorunmaa. Bu zenginniklerin apmasınınnan zanaatlanȇr Kazayak küüyünün yaşayanı Mariya Kalçu.

Kazayak küüyünün yaşayanı Mariya Kalçu zanaatlanȇr meraklı el işlerinnän. Babularımızdan kalan  parça palaları Mariya Mihaylovna hem örüyer hem diker. Onun ellerindä eski rubalar eni yaşamayı kablederlär.

“Paltonnardan, ani giinmer palto. Bendä var maasuz makaz , angısı kertikli keser. Bu palanın genä ölä temeli yapılȇr. Herbir plattan da dörtköıelikleri yapȇrım . Eni platlardan bişey dikärkenä kalȇr açan parçalar bän toplȇȇrım da kullanȇrım onnarı sora burada. Dçrtköşelik büküler da ondan taa bir dörtköşelik yapȇrım da sıra-sıra onnarı doz dolay dikerim”.

Parça palaları örmää Mariya Mihaylovna taa babusundan üürenmiş. Onun palaları büün anılmış bütün küüydä.

“Prinkaları bileerim, da gördüynen,ani bana etmeeruzunnuu hem büüklüü onun , öbüründä alȇrım taa büük . Bunda bendä 36, ama var taa da büük 40-lan. Krafı yapȇrım iki birtürlü bir dä ortadan kula”.

Palalardn kaarä Mariya Mihaylovna türlü işleri dä diker perdä, çarşaf hem başka önemli işleri. Dikmää maşinasını taa 16 yaşında anasına aldırmış.

“14-tä ilgileyip gidärdim aalemä dikmää, 16-da da mamular aldılar bana bir dikmää maşina. Sovet vakıdında 48 rublä verdilär, bendä o büün da durȇr”.

Yaz zamannarınd Mariya Mihaylovna sever zanaatlanmaa çiçekçiliklän. Güllärlän, karanfillärlän  hem papatyalarlan onun aulu dolu. Ama ayırı bir er onun üreendä kaaplȇrlar pençerä çiçekleri.

“Suuk havalaradan durȇrlar burada, burada kuytu. Kışın toplȇȇrım onnarı maazaya. Köklerini toplȇȇrım, koyȇrım bir büük kaaba, topraa ötää beeri nemneerim, onnar mardadan dinnenerlär. Yaprak kolvererlär martta, te onnarda dal yok neredän alma Onnar iki yaprak tomruk giderlär birtän. Bıldır hem bu yıl sansın bir tomnuk, ama yanından verer taa bir ”.

Büünkü gündä Mariya Mihaylovna yaşȇr yalnız, bütün serbest vakıdını arcȇr çiçeklerin büütmesinä hem sevgili zanaatına-pala örmesinä.

 




Источник grt.md
221

İlgili statyalar

Haydar küüyülü el ustası Zinaida Gagauz örmä palacıklarınnan anıldı taa aşırıda

Halkın kulturası hem ruh zenginnii onun yaptıklarından, sözündän, yaratmalarından, el işlerindän annamaa var nicä. Kendi unikal el yaratmalarınnan diil sade Gagauziyada, ama Moldovada hem aşırıda anılȇr Haydar küüyünün yaşayanı Zinaida Gagauz. Alöna Terzi yakın tanıştı ustanın yaratmalarınnan. Zinaida Gagauz taa küçüklüündän babusunnan hem anasınnan barabar koraflı pala hem kilim dokaarmış. Ama düzennär vakıdı geçtiktän  sora Zinaida kararlȇȇr kukaylan başlamaa pala yapmaa. “Açan kaybeldilär düzennär, bän çekettim bunnarı örmää. Savaşȇrım örmää ölä sıkı, ki olsun sansın dokuma. Ani attıynan onnarı çamaşır maşinasına, onnar daalmasınnar da bozulmasınnar. Bölä ördüynän kaavi olȇrlar”, — annadȇr el ustası. Zina bulünün palaları anıldılar diil sade Haydar…

Komratta geçti buluşmak gagauz yazıcısınnan, etnograflan hem folkloristlän   Mariya Durbayloylan

Gagauz folklorun aarştırması hem koruması, gagauz türkülerin, maanilerin hem masalların toplaması. Bu iş için laf gitti buluşmakta yazıcıylan, etnograflan hem folkloristlän Mariya Durbayloylan. Komrat kasabasının türk bibliotekasında toplandılar onun kolegaları, dostları, üüredicilär hem studentlär, onnar, kim taa yakından istedi tanışmaa Mariya Durbaylonun yaradıcılıınnan. Mariya Durbaylo taa çok biliner nicä Mariya Kuyumcu. Bölä adlan çıktı  birkaç onun annatması hem şiiri. Bunu için annattı bibliotekanın başı Vasilisa Tanasoglo tanıştırarkana pay alannarı Mariya Angelovnanın biografiyasınnan. Mariya Durbaylo duudu hem büüdü Tomay küüyündä, neredä büün da yaşȇȇr. Orada o yazȇr,  yaradȇr, hem aaraştırmalarını yapȇr. O umutlaner çıkarmaa taa bir kiyat gagauz masallarınnan, angılarını o…

Adetleri koruyarak: Başküüyüdä 3 kızkardaş ilerlederlär babuardan kalmış el ustalıını   

Komrat dolayın Başküüyüdä kendi adetlerini toplȇȇrlar hem koruyȇrlar. Örnek buna — üç kızkardaş: Anna, Mariya hem Zinaida. Onnar bütün üreklän topladılar hepsi adetleri, angıları kaldılar onnara kendi babusundan. «Bän pek  bu adetleri koruyȇrım. Hepsi rubaları hem çiizlerı toplȇȇrım. Hepsi bu bana kaldı benim babumdan. Taa ileri bu zenginniklär sandıkta durardı, ama bän çıkardım onnarı da hodullanȇrım», annadȇr Anna Nägova. Babu unuklarına annattı gagauz hem bolgar adetleri için,  nişannardı, ani onnarı lääzım korumaa hem toplamaa. Kızlar da büüdüynän uşaklarına bu bilgileri vererlär. «Benim uşaklarım hepsi adetleri bilerlär. Bendä var iki kızım hem bir oolum. Açan düün yaptım, onnara hepsinä çiiz topladım»,…

Prezident Mariya SANDU gagauz horusunu oynadı

Bu pazar, Büük hristian yortusunda Troița günündä, Moldovanın Çimişli rayonun Selemet küüyündä geçti “iProsop-2022” festivali, ani adandı ellän dokunan hem dikilän milli peşkirlerä. Bu yortuya katalan insannar bütün Moldovadan oldu. Onnar kendi aullarını kurdular hem orasını mlli varlıklarınnan donakladılar. Vardı bu festivaldä gagauzların da aulu, neredä. Gagauziya kultura Upravleniyasının zaametinnän sergilendi pek zengin gagauz peşkirleri kolelțiyası. Oyun kulturası tarafından gagauzları gösterdilär Komrattan “Evelki oyuncular” hem Tomaydan “Tomay sesleri” ansamblileri hem “Vesölıye devçata” horeagrafiya studiyası (Tomay). Geldi “iProsop-2022” festivalinä Moldova Prezidentı Maya SANDU da, angısı, gagauz auluna etiştiynän, “Evelki oyuncular” ansamblinin oyuncularınnan bilä gagauz horusuna oynadı. “iProsop-2022” festivalindä pay alannar Selemet…

«Yaşamaa hem faydalı insana olmaa». Gagauziyanın şannı jurnalisti Mariya Parfönova için

Ses, angısını Gagauziyada may herbiri biler, jurnalist angısı bütün yaşamasını radioya verdi. O jurnalist duumadı, ama gösterdi, ani  var nasıl becerekli uzman olmaa. Büün Mariya Parfönovanın günü bundan çekeder. İşlemää radioda o başladı  1987-ci yıldan.  O vakıtlarda düşmää radioya zordu, ama Mariya da pek istemäzdı. Taa  okulda üürenärkänä o pek  aktivdı, becerekliydi hem analitika uurunda düşünärdi. Hepsi bu taabeetlär yardımcı ona oldular  açan o  20 yıl  radionun baş işindä çalışardı. Umutlanardı kriminalıst olmaa, ama düşünmekleri aslıya çıkmadı. Hepsi diişti ondan sora, nicä Mariyanın kaynası Lüdmila Parfönova, anılmış jurnalıst Gagauziyada hem Moldovada, yolladı onu  Kişnova orada baksınnar, var mı nicä o …