Gagauziyada Dionis TANASOGLUnun yılı ilerleer
Gagazuiyanın İspolkomu, esaba alarak, ani bu yıl, Orak ayın (iyül) 7-dä, tamamnanacek 100 yıl büük gagauz aydınnadıcının hem yazıcının Prof. Dr. Dionis Nikolaeviç TANASOGLUnun (07.07.1922 – 23.08.2006 y.y.). duuma günündän, 2022-ci yılı Gagauziyada Dionis TANASOGLUnun yılı olmasını açıkladı.
Bu – sıradan dışarı bir kultura olayı. Çünkü bu iş, gagauz dilinin hem literaturasının direklerindän birisi olan, Prof. Dr. Dionis Nikolaeviç TANASOGLUnun gagauz dilin hem kulturasının ilerlemesindä zaametlerinin, yazıcı hem bilim adamının sonsuz çalılşmalarının tanınması hem ona büük saygı.
Bir simvoldır, ani Dionis Nikolaeviç TANASOGLUnun razgeldi başka bir yortuya, angısını Canabisi baaşladı bizä – gagauz yazılarının 65-ci yıldönümünä. Dionis Nikolaeviç, bu yazıların alfavitını kurup, ömür boyunca onnara izmet etti hem çalıştı.
Anılmış gagauz yazıcısının, poetını, filologiya bilgilerindä doktoru, SSRB, Moldova hem Romıniya yazıcılar Birliklerin azasını, pedagogu, “Gagauziya şannı vatandaşını” Dionis Nikolaeviç TANASOGLUyu bilerlär hem Moldova Respublikasında hem da aşırıda. Onun yaratmalarını üürenerlär üürencilär hem studentlar, o yaratmalar koyulu gagauz dilin üürenmäk kiyatlarına hem hrestomatiyalarına, çevirili başka dillerä.
Dionis TANASOGLUnun yaşaması hem biografiyası – gagauz dilin hem gagauz yazısının temelleşmesinin istoriyası, zerä Canabisi taa baştan sona kadar bu proțesın aktiv katılımcısıydı.
Pek çok kuvet hem energiya verildi gagauz alfavitın proektının hazırlanmasına.
Pedagogika hem literatura uurunda çalışmalarından kaarä, XX-ci üzyılın 60-cı yıllarında Dionis TANASOGLU pek çemrek işlärdi ilerletmää deyni ozamannar eni bir bilimi – gagauzovedeniya. Bu uurda onun bilim adamı olmasını temelleştirdi o, ani 1965-ci yılın Canavar ayın (oktäbri) 28-dä o korudu «Сложноподчиненное предложение в современном гагаузском языке» temasına görä filologiya bilgilerindä kandidat disertațiyasını. Disertațiyanın korunması oldu Baku kasabasındakı S. M. Kirov adına Azerbaycan devlet universitetında. Açıklanêr, ani onun bilim öndercisi oldu Azerbaycan SSRın Bilimnär Akademiyasının akademii, filologiya bilgilerindä doktor, profesor Mamedag Şirali oolu ŞİRALİEV.
Dionis TANASOGLUnun bu çalışması, 300 ekzemplär olarak, tiparlandı Kişinevda hem Gagauziyanın merkez bibliotkasında var bu onun ekzeplärı. Bizä deyni pek paalı bu kiyat, çünkü disertațiyanın adında yazılı: «Большому другу Николаю Бабоглу от автора». 2009-cu yılda bu kiyat, başka literaturaylan bilä, Nikolay BABOGLUnun kızı Nina Nikolaevna tarafından bibliotekamıza verildi. Uzak 1965-ci yılda hazırlanan bu aaraştırma oldu Dionis TANASOGLUnun ilk büük başarısı, angısı seftä yapıldı gagauz dili uurunda. Taa ötää avtorda vardı taa çok önemni bilim, literatura hem incäzanaat çalışmaları, ani girdilär gagauz bilgiçliin hem kulturasının altın fonduna.
Eridir urgulamaa, ani büün dä, 65 yıldan sora, açan MSSRın Üüsek Soveti kabletti «О введении письменности для гагаузского языка» Zakonunu, Dionis Nikolaeviç TANASOGLUnun çalışması pek büük meraklık yaradêr türkologların, pedagogların, studentların hem hepsinin önündä, kim üürener gagauz dilin hem literaturasının ayaklanmasının istoriyasını.
Evgeniya LÜLENOVA 
Источник anasozu.com
