Onu büük opera sţenaları bekleer
Canavar ayında (oktäbri) Moldova operası kendi 50-ci yıldönümünü kutlayacek. Elli yılın içindä bu zanaatta Moldovada çok anılmış insannar peydalandı. Belli ki onnarın arasında en anılmış hem en talantlı Mariya Lukyanovna BİEŞU, dünneyin ilk “Çio-Çio-San”ı. Şindi da kendisi artık halklararası “Madam Buterfläy” konkursunu (Kişinêuda Ceviz ayın (sentäbri) 17-22 günnerindä geçti) hazırladı hem Moldovaya dünneyin en islää hem perspektivalı operacılarını topladı. 50 konkursçunun arasında bu yarışmada bizim gagauz opera zanaatçımız Marina RADİŞ da katıldı.
Açan 1982-ci yılın Küçük ayın (fevral) 2-dä Gagauziyanın Kazayak küüyündä yaşayan RADİŞ İvan Nikolaeviçin hem Gina Födorovnanın aylesindä dünneyä eni bir çan geldi, hiç birinin fikirinä dä gelmäzdi, ani bu uşak gagauzların büük opera zanaatçısı olacek. Ozaman ana-boba şükür edärdilär Allaha, ani baaşladı onnara bir kızçaz, da koydular onun adını Marina. Uşak saalıklı büüyärdi: başladı meklemää, sora tay-tay durmaa, ilk adımını yaptı, sora da ayaklarında çetin durmaa başladı.
Lääzım sölemää, ani duuma günündän taa şkolayı başarınca Marina kendisini hep mediţinaya baaºlamaa düºünärdi. Esaba almayarak, ani ilk klaslardan taa, bir şüpesiz, türkücülük hem artistlik yoluna ilk adımnarı yaptı. İlktän onu peniyedä üüredicisi Pötr Trifonoviç şkoladakı hora solistka aldı. Sora da, artık beşinci klastaydı, açan Kazayak küüyün Kultura Evindä olan bir estrada konkursuna ansızdan katıldı. Söz gelişi, o konkursta, gagauz halk türküsünü “Hay, kızım, kızım” estrada havasına görä çalıp, birinci oldu. Onu halk ansamblisinä solistka aldılar. Ansambliylän bilä başladı rayonda hem Gagauziyada olan çeşitli konkurslara katılmaa, taa sık en üüsek erleri kaplamaa.
Bölä onun artistka yolu başladı.
Açan bu yol için Marinaya sorêrsın, o aklına getirer zoor doksancı yılları, zerä ozaman anası, kazanç için, başka devletlerä gitti, bobası da gecä-gündüz işlärdi. Kardaşını Sergeyi (Marinadan 9 yaş küçük) terbi etmää deyni bütün ük onun omuzlarına kaldıydı. (Büün hodulluklan söleer, ani kardaşını terbi edäbildi!). Ozaman hem şkolaya etiştirärdi, hem ev işlerini yapmaa, hem kardaşını yannış yollardan korumaa. Belli ki, muzıkaya aaz vakıt kalardı. Ama türkü çalmaktan hiç bir zaman vazgeçmäzdi. Çünkü türkü onun ansızdan zoor olan yaşamasını kolayladardı.
Şindi kardaşı için, anası-bobası için pek darsıyêr. Ama büünkü gündä sade telefonda sık görüşerlär. Buluşmaa vakıt kalmêêr. Kimär kerä, üç ayda bir kerä, ana küüyünä yolu düşer.
Açan şkoladan sora, 1999-cu yılda, sıra geldi bir zanaat ayırmaa, Marina artık kendisini üzdä-üz kardiolog doktoru görärdi. Ama anası-bobası bir gün dedilär ona: “Doktorluk pek islää iş, kızım, ama Allaa sana, insannarı sevindiräsin deyni, gözäl bir ses vermiş. Sän Konservato-riyada üürenäsin lääzım. Orada senin yolun açık olacek. Buna yınanêrız!” Marina, anasını-bobasını sayan bir kız olarak, onnarın sözünü sesledi, da, Kişinöva gelip, doku-mentleri estrada bölümünä vermää istedi. Estrada bölümündä er artık yoktu. Burada ona iki iş teklif ettilär. Herliim üürenmää istärsä, vakıdında muzıka okulunda üürenmemiş deyni, iki yıl podgotovitelnıy kurslara gidecek. Hem da ya halk yaratması ya da opera fakultetini ayırsın. Halk yaratması – moldovan halk yaratmalarınnan ilgiliydi. Bu zanaat onun canında er bulmadı. Düşündü opera zanaatına girip, bir yıldan sora genä estradaya dönmää. Ama: insan düşüner Allah sa erleştirer!
İki yılın erinä bir yıl podgotovitelnıyda üürenip, Marina duydu, ani estradaya dönüş yok artık. Zerä annadı, ani opera zanaatı ölä meraklı, ölä derin, ölä dinamikalı, dramaturgiyalı bir muzıka hem artistlik bir janr, da… Marina RADİŞ ona bütünnä daldı. Pedagoklar da, bunu esaba alıp, bir yıldan sora kendisini opera-klasika vokal fakultetinä birinci kursa aldılar, onun sesi – liriko-dramatik sopranosu.
2000-2005-ci yıllarda Marina Konservatoriyada (Muzıka, teatr hem resimcilik incäzanaatları Akademiya-sında) üürendi. Bu yılllarda ona kendi bilgilerini verän pedagogları en sıcak duygularlan aklısına getirer. Ama “opera klasında” iki pedagogu – Moldova Opera hem balet Teatrusunun derijorunu Svetlana Georgievna POPOVAyı hem Teatrunun öndercisini Nora Konstantinovna KONSTANTİ-NOVAyı büünkü gündä en duygulu, en tatlı laflarlan anêr, onnardan çok işlär aldı. Unutmêêr o, şindi artık Moldova Opera hem balet Teatrusunda omuz-omuza yannaşık çalışan, opera türkücüsünü, kendi pedagogunu, İvan Vasilyeviç KVASNÜKu da. Bu adam yavaş-yavaş, saburlu çalışarak, Marinanın sesinin vokal temelini koydu. Şindi bu temel üstündä ustalık “binası” yaratılêr.
Büün Marina deyer, ani “ustalık ozaman geler, açan irmi dört saat gündä o ustalaa çalışêrsın. Açan da zanaatını seversin o irmi dört saadın içindä hiç yorulmêêrsın”.
Ustalıı taa bir işlän kavrêêrlar: açan çeşitli opera konkurslarında pay alêrlar. Taa studentlik zamannarında o ilk kerä, 2003-cü yılda, halklararsı konkursa katıldı. O konkurs Romıniyanın Braila kasabasında olan H. DÊRKLE adına vokalcılar konkursu. Ozaman orayı 24 devlettän 160 vokalcı katıldı. Onnarın arasında 16 kişi Moldovadandı. Marina, finala çıkıp, konkursun laureatı oldu. 2004-cü yılda Belarusiyada opera konkursuna katıldı. 2006-cı yılda Moskvadkı Obrazşov adına konkursta pay aldı. Hepsi konkurslara harçlar anasının-bobasının kesesindän ödendi.
2005-ci yıldan beeri Marina Moldova Opera hem balet Teatrusunda, solistka olarak, çalışêr. Çeşitli operalarda pay alêr. Örnek: “Traviata” operasında Violeta baş rolünu oynadı.
Şindi Moskvada olacek Moldova kultura günnerinä hazırlanêr. Sora, Canavar ayın (oktäbri) 14-dä Marina Moldova Opera hem balet Teatrusunda olacek gala-konşerttä pay alcek. Hep o ayın 19-da “Don Juan” operasının premyerasında Donna Anna rolünu oynayacek. Bu insannar için.
Kendisi için sa romans çalmaa beener. Pek isteer, nezamansa, gagauz dilindä gagauz operasında çalmaa. Sportu da sever. Sport ona deyni, operadan sora, birinci erdä durêr. Sora – latino-amerikan tanţları. Taa sora da – aşçılık. Kendisi için imek yapmaa etiştirämeer, ama musaafirlär için büük havezlän gagauz imeklerini yapêr.
Marina RADİŞin en büük arzusu – “La Skala”, “Metropol de Opera” gibi anılmış teatruların sţenalarında çalmaa. İnanêrım, ani bu sţenalar onu bekleer.
Источник anasozu.com
