Okullarda büüdü harçlar üürenicileri doyurmak için: var mi diişilmeklär menüda

Kaliteli  imäk  en  önemli  faktor, angısı  belli eder uşakların saalıını. Üürenmäk proţesinä bütün  ȇnȇrgiyayı Valkaneş  kasabasının  «Emişçik» uşak başçasının terbiedilenneri harcȇȇrlar, ama  besli  hem  faydalı  imeklär verer  saalık hem havez bütün günä.  2022-ci  yılda  kabledildi  karar, ki zeedeltmää  harçları  bir  uşaa doyurmaa deyni, paaların üüselmesinin beterinä. İmäk mallarına paalar hergün üüselerlär. Üüretim  kurumnarında  uşakları  doyurmaa deyni  lääzım oldu  taa zeedä  para. Şindi  2-3  yaşında  bir uşaa doyurmaa deyni  lääzım  21 ley  50  bani,  taa büük  uşaklara 25 ley,50  bani. Ama paaların üüselmesinnän  menü  pek  diişmedi. «Savaşȇrız menüdä  olsun taa zeedä  zarzavat  hem  meyva. Elbet ki, yaanı da, balık ta var.…

Paaların büümesinnän petrol mallarına, Moldovanın ekonomika agentleri  karşı gelerlär imäk malların paalılanmasınnan da. Bundan kaare büüyer harçlar gaz hem elektroenergiyaya. Bölä, ekmek mallarını pişirän kurumunda, angısı Komratta bulunȇr, haberleerlär, ani onnar paaları kaldırdılar. Paskalar bu yıl  taa paalı olaceklar. Paskellä yortusuna Komrat kasabasında ekmek yapan kurumu paskaları yapȇr. Bu iş başlȇȇr 2 afta ileri Paskelleyadan. Hergün 5 kişi yapȇr 3 bin paska. “Bu  işlän zanaatlanȇr 3 smena. Uzmannarın bir payı  ekmää pişirerlär,  başkaları gözellederlär, kalanı  da paketleerlär”, — açıkladı usta Praskovya Mitioglo. Harçların büümesi getirdi ona, ani kendi mallarına kurum paaları 15-20 % kaldırdı. Geçän yıl paskanın paası edärdi 42…

Ofiţıal  statistika  gösterer, ani  oloyun paası  gün — gündän  üüseler. Ekspertlär  söleerlär, ani paaların büümesi ansızdan  bir  iş  diil, ama  yaşayannar kahırlanȇrlar. Oloyun paasının  ansızdan üüselmesi şaştırdı  insanı. Devletin  büük  tükennerindä oloyun bir litrası 48 leydän  50 leyä kadar büüdü. Komratta kimi satmak  erlerdä taa var oloy eski paaylan 40  ley  bir litra için. Vatandaşların  laflarına görä, paalar  10  leyä  kalktı, ama  yok ne yapmaa, hep okadar geler sıra satın almaa. «Ne yapmaa?  Şindi  hepsi paalı. Pensiya etmeer. Büün çıktık imelik almaa. Bir küçük poşet için 300 ley  verdik.  Pensiya bitti. Uşaklar yardım ederlär. Nezaman onnar bizä  alȇrlar, nezaman  biz…

Ukainadan cenk çeketmesindän beeri Moldovaya pek çok uşak analarlan geldilär. Kimisi onnardan büün isteerlär Moldovanın üürenmäk kurumnarında bilgileri kabletmää. Veriler mi onnara bu kolaylık, annadı bizim kor. Büünkü gündä Gagauziyanın uşak başçalarına gezerlär 20 uşak Ukrainadan gelmä, liţeylerinä dä 15 uşak. Gagauziyanın Üüretim Baş bakannıın başı nişannadı, ani büün taa yok belliedili bir dokument, angısına görä bu uşaklar Moldovanın şkolalarına gitsinnär yakışȇr. NATALYA KRİSTEVA, Gagauziyanın Üüretim Baş bakannıın başı: “Biz lääzım annayalım, ani herbir uşaan üürenmesi için şkolada yada uşak başçasına finans veriler. Büün, eer küü  başı yada üürenmäk kurumun önderciliindä varsa kolaylık, onnar, elbetki lääzım kabletsinnär bu uşakları üürenmäk…

Bakmayarak ona, ani ilkyazın olȇr taa sıcak, hep okadar bu vakıtta insan en sık sıra hastalanȇr suuklamak dertlerinnän.Nasıl koorunmaa, üürendi Zinaida Efremova. Hava diişincä ilkyazın insan başlȇr suuklamaa. Üsürmek, buvaz acıması, ansırmak – hepsi bunnar suuklamakların nışannarı. Kıştan sora, açan güüdä yufkalandı, kolay kapmaa bu hastalıkları. Ama koorunmaa onnardan deyni, lääzım birkaç önemli kural tutmaa, nışannadı aylä doktoru Viktor Nägu. “Pek kalın hem pek incä olmaz giinmää, ki, ne terlemää, ne da üşümää. Yayan gezmää da lääzım taa çok — bu faydalı saalık için, kan taa islää örüyer, da immunitet güçlener”, — söledi doktor. Lääzım sık imää meyva hem zarzavat,…