Hêy-hêy”, “Rakıylan gezmäk” hem “Çıbık günü” (“Surva”) buyurun!
Büün gagauzlarda başlêêr Yıl Başı yortuları hem sıraları: “Hêy-hêy” – Büük ayın 13-çü, “Rakıylan gezmäk” – Büük ayın 13-14 gecesi hem “Çıbık günü” (“Surva”) – Büük ayın 14-dü. Hepsimizi kutlêêrız bu gözäl yortularlan, psimizä saalık hem uzun ömür!
ÇIBIK GÜNÜ, YIL BAŞI yada Eni yıl YORTULARI (şindi onnara deerlär sadä eni yıl yortuları) gagauzlarda en saygılı, sevilän hem şennikli yortular. Evel onnar üç gün bakılırmış hem onnara Yıl başı yourtuları deyärmişlär. Şindi bu yortular iki gündä biterlär. İleri bu günnerdä büük konuşlar yaparmışlar.
Çıbık günü, Yıl başı yada Eni yıl yortuları çekederlär Büük ayın 13-dä HÊY-HÊY gezmesinnän.
Bunun ardına,gecä yarısından sora, artık Büük ayın 14-dä, Çıbık günündä, başlêêrlar RAKIYLAN gezmää, sora da uşaklar ÇIBIK (Surva) gezerlär. Evel, XX-ci üzyılın 70-ci yıllarınadan, Çıbık günün ikinci günündä, Büük ayın 15-dä, Öküzlerin yada Hayvannarın günü bakılırmış.
Bu yortuya karşı yapêrlar döşemä (plaçinta). Çii döşemenin içinä, fal için, koyarmışlar ufak demir para, çıbıcak kırıntısı, saman parçası, tüü. Onnarı hepsini neetlärdilär: “İleri döşemenin işinä para, çıbık hem saman parçası koyardık. Parayı neetlärdilär. İçerdä varsaydı kızçaz neetleerlär kısmeti çıksın”. Döşemeleri fırına atêrlar da, piştiinän, sofrada onu hepsi evcimannara payederlär. Döşemeyi iyärkana kimä ne düşärsa – bu yılda o işi becerecek. Kimä para – ev saabisi olacek, kimä çıbık yada saman – hayvandan kısmeti olacek.
Çıbık günü gecesi kim ilkin ansıracek – ona bir kuzu adêêrlar.
Kızlar kendi kısmetlerinä deyni başka türlü fal da atêrlar: “Eni yıla karşı kızlar ayak kabını ev üstünä atêrlar – neyanı dooru ayak kabın burnusu düşecek oyanı evlenecek”.
Nicä urguladık, Çıbık günün yada Yıl başı yortuların kutlaması, biri-birinä baalı üç adetlän bakılêr: Hêy-hêy gezmää, Rakıylan gezmää, Çıbık (Surva) gezmää.
Akademik Todur ZANET (“Gagauzların kayıp olan dilinin hem kultura adetlerinin Moldovada korunması” 3-cü kiyat (“Gagauz yortuları, adetleri, sıraları”, “Gagauz Holidaays, Customs, Riters”, “Sărbători găgăuze, tradiţii, obiceiuri”, «Гагаузские праздники, обычаи, обряды»)), s. 32)
Resimnär: Komrat “D.Savastin” resimcilik şkolasının üürencinin.
Источник anasozu.com
