Gagauziya Kasım yortusunu bakêr

Gagauziya Kasım yortusunu bakêr

Büün, Kasımın 7-dä, Gagauziyada bakılêr gagauzların en büük milli hem maanalı yortularından birisi – Kasım!

Bu gündä çorbacılar çobandan koyunnarı ayırêrlar hem getirerlär onnarı evä. Evel sa koyunnarı yazlıklardan kışlalara geçirärdilär, çobannarlan hem çıraklarlan esapları kapadardılar. Ozaman para insanda siirek olduu için, çobanın istediinä görä, onunnan ekinnän yada fulkaylan (biyaz ekin, banatka), ya boodaylan, ya papşoylan yada ikisinnän bilä ödeşärmişlär. Bundan sora çobannarlan enidän annaşarmışlar, da Hederlezdä koyun sürülerini onnara verirmişlär. Şindi da bu adet bozulmadı. Kimin var koyunu o genä onnarı çobana Hederlezdä verer, Kasımda da evä alêr.

Kasım günündä insannar için “Adanmış Kurban”, “Steonuzluk Kurbanı” hem “mal saalıı için” da “Allahlık Kurbanı” kesiler yada veriler.

Kasım gününädän lääzımdı tarlalar sürülü olsun hem güzlüklär ekilsin.

Kaynak: Todur ZANET, “Gagauzların kayıp olan dilinin hem kultura adetlerinin Moldovada korunması” 3-lü kiyat (3-cü kiyat – “Gagauz yortuları, adetleri, sıraları”,“Gagauz Holidaays, Customs, Riters”, “Sărbători găgăuze, tradiţii, obiceiuri”, «Гагаузские праздники, обычаи, обряды»).

Anaktar sözlär : Kasım, Kasım yortusu




Источник anasozu.com
457

İlgili statyalar

Kasım ayın 7-dä gagauzların en büük yortularından birisi – Kasım yortusu

Yaklaşêr gagauzların gagauzların en büük yortularından birisi – Kasım yortusu, ani lääzım bakılsın Kasım ayın 7-dä, ama, onun haliz maanasını unutturmaa deyni, kuvet Kasım yortusunu klisä yortusuna Ay Dimitri çeker. KASIM günü (kışın çeketmesi), “Canavar yortuları”nan hem “Hederlez” yortusunnan bilä, sayılêr gagauzların 3 en büük milli hem maanalı yortularından birisi. O bakılêr Kasım ayın (noyabri) 7-dä, çünkü  “Hederlez” yortusu (yazın çeketmesi) Hederlez ayın (noyabri) 6-da bakılêr, kış ta yarım yıldan sora, ama diil yarım yıl + 1 gün çeketsin. KASIM günü çorbacılar çobandan koyunnarı ayırêrlar hem getirerlär onnarı evä. Evel sa koyunnarı yazlıklardan kışlalara geçirärdilär, çobannarlan hem çıraklarlan esapları kapadardılar.…

İki gündä 3 yortuyu hem sırayı bakêrız!

Büük ayın 13-14 gecesi hem 14-dü dünü gagauzlar bakêrlar 3 yortuyu hem sırayı: “Hêy-hêy” (Büük ayın 13-çü),  “Rakıylan gezmäk” (Büük ayın 13-14 gecesi) hem “Çıbık günü” (“Surva”) (Büük ayın 14-dü). Yortularımız kutluca olsun hem hepsimizä saalık hem uzun ömür! ÇIBIK GÜNÜ, YIL BAŞI yada Eni yıl YORTULARI (şindi onnara deerlär sadä eni yıl yortuları) gagauzlarda en saygılı, sevilän hem şennikli yortular. Evel onnar üç gün bakılırmış hem onnara Yıl başı yourtuları deyärmişlär. Şindi bu yortular iki gündä biterlär. İleri bu günnerdä büük konuşlar yaparmışlar. Çıbık günü, Yıl başı yada Eni yıl yortuları çekederlär Büük ayın 13-dä HÊY-HÊY gezmesinnän. Bunun ardına,gecä…

Hêy-hêy”, “Rakıylan gezmäk” hem “Çıbık günü” (“Surva”) buyurun!

Büün gagauzlarda başlêêr Yıl Başı yortuları hem sıraları: “Hêy-hêy” – Büük ayın 13-çü, “Rakıylan gezmäk” – Büük ayın 13-14 gecesi hem “Çıbık günü” (“Surva”) – Büük ayın 14-dü. Hepsimizi kutlêêrız bu gözäl yortularlan, psimizä saalık hem uzun ömür! ÇIBIK GÜNÜ, YIL BAŞI yada Eni yıl YORTULARI (şindi onnara deerlär sadä eni yıl yortuları) gagauzlarda en saygılı, sevilän hem şennikli yortular. Evel onnar üç gün bakılırmış hem onnara Yıl başı yourtuları deyärmişlär. Şindi bu yortular iki gündä biterlär. İleri bu günnerdä büük konuşlar yaparmışlar. Çıbık günü, Yıl başı yada Eni yıl yortuları çekederlär Büük ayın 13-dä HÊY-HÊY gezmesinnän. Bunun ardına,gecä yarısından…

Gagauziyada Hederlez yortusu bakılêr

Evelki adetlerä görä, Hederlez ayın (may) 6-da Hederlez yortusu bakılêr. Hederlez yortusu gagauzlarda, “Canavar yortuları”nnan hem “Kasım” yortusunnan bilä, sayılêr dedelerdän kalma en büük hem çok maanalı milli yortulardan birisi. Pandemiya dedikleri salgına görä, yortu ölä geniş hem tantanalı, nicä 2019-cu yılda bakılmadı: https://anasozu.com/hederlez-yortusunu-hederlez-ayin-may-6-si-erina-5-da-baktilar/. Açıklanan haberlerä görä, Gagauziya Başkankasının emirinä görä, büün bu yortu  2019-cu yılından taa da beter bakılacek. Gagauziyada kuvettä bulunannar Hederlez yortusunu Çadır kasabasının “At-prolin” tamazlık at fermasının ipodromunda bakaceklarr. Hederlez yortusununda yapılacek at yarışmaları, güreş, el ustaların sergileri, gagauz milli imekleri konkursu, gagauzların istoriyası için teatrulu gösteri. Источник anasozu.com

Bölä ayırımcılıklan iş çukura gidecek!

2022-ci yılın Büük ayın (yanvar) 7-dä Ankarada TÜRKSOYda oldu prezentațiya “Kurt-Kuş Dünnesi” gagauz masalları kiyadına, angısını TÜRKSOY hem Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi iş biirliindä düneyi gördü. Kiyadı hazırlayan bilim-aaraştırma merkezin zaametçişi Pört ÇEBOTAR, resimci dä – Nataliya VORNİKOVA. Bildiriler, ani kiyadı hazırlayannar bu kiyada 23 gagauz yazıcısını topladıı masallar, söleyişlär hem annatmaları koyuldu. Kiyat pek üüsek poligrafiya uurunda yapılı hem kär uşaklar için donaklı hem, umut ederiz, ani uşaklara, gagauz halkına hem türk dünneesinä deyni pek faydalı olacek. Sade bir iş şaştırêr, ani bu kiytta büük bir ayırımcılık yapıldı. Neçin sä bu kiyatta hiç bir masal ya da…