Çeşmäküüyündä Aaçlık kurbannarını Anmak Memorialı açıldı
2020-ci yılın Canavar ayın (oktäbri) 19-da, “Gagauziyada 1946-1947 yıllarda aaçlık kurbannarını Anmak Günü”ndä, Çeşmäküüyündä açıldı Aaçlık kurbannarını Anmak Memorialı. Memorialın erindä bulunêrlar kardaş mezarlar, nereyi 1946-1947 yıllarda aaçlıktan ölän bir binä yakın çeşmäküülü gömüldü.
Bu Memorial olması için Çeşmäküüyü Soveti birebir aldı karar 2020-ci yılın Hederlez ayın 25-dä, “Genç gagauz yazıcılar Birliin” Cümne Birlii başının Alla ÇERNİOGLUnun (Alla Büük) danışmasına görä (bak: http://anasozu.com/cesmakuuyunda-1946-1947-yillarda-olan-aacliin-kurbannarina-anmak-kompleksi-kurulacek/) hem o karara küüyün primarı Sofiya JEKOVA da yanı oldu. Bu Memorialın olması için çok zaamet etti Çeşmäküüyündän Gagauziya Halk Topluşu deputatı Ekaterina JEKOVA.
Çeşmäküüyündä Aaçlık kurbannarını Anmak Memorialı açılışına toplandı o kara günneri geçirän hem o günneri bilän insannar, küüyün aktivistları, gençlär, üürencilär, yabancılıkta yaşayan çeşmäküüylülär – Memorialın açılışı halizdän oldu küü birlii sırası. Katıldılar açılışa aşırıdan gelän insannar da: Gagauziya Halk Topluşu deputatları, Gagauziya İspolkom azalrı, yazıcılar, bilim hem cümne insannarı, jurnalistlär.
Memorialı açılışın ön sözünü yaptı GHT deputatı Ekaterina JEKOVA, teklif edip Çadır kasabasının “Dionis TANASOGLU” Gagauz Milli teatrusu göstersin 1946-1947 yıllarında gagauz halkına karşı zorlan yapılan Büük Aaçlıın annadan Todur ZANETin “Aaçlık kurbannarı” pyesasından bir parça.
Sora en yaşlı çeşmäküülülär annattılar Aaçlıkta Çeşmäküüyün tragediyasını hem nicä o kahırı geçirdilär.
Kendi sözündä Çeşmäküüyün primarı Sofiya JEKOVA kısadan söledi Anmak Memorialın kurulmasınnan ilgili işleri, onun para kaynakları için, urgulayıp, ani bu iş için küüyün bücetından bir ley para da harcanmadı.
“Genç gagauz yazıcılar Birliin” Cümne Birlii başı Alla ÇERNİOGLUnun (Alla Büük) söledi nicä Anmak Memorialın kurulması için taa ileri danışmış küü Sovetinä, ama ozamankı sovetniklär bu işä karşı çıkmışlar da, sadä eni seçilän Sovet 2020-ci yılın Hederlez ayın 25-dä birebir almış karar, ani bu iş yapılsın.
Söz genä verildi GHT deputatına Ekaterina JEKOVA, angısı bu kerä taa derindän annattı Memorialın düzülmesi için, o zorluklar için, ani peydalanmış bu uurda, şükür ederäk hepsi o insannara, kim bu zorlukları aşmaa deyni yardımcı olmuş hem hepsinä kim omuz koymuş, ani bu iş başa çıkarılsın deyni. Ekaterina JEKOVA urguladı, ani Memorial için 600 bin ley harcandı, angılarını Canabisinin yakınnarı hem dostları vermiş. Canabisi söledi, ani taa ötää dooru bu Memorialda koyulacek mermer plitalar, neredä yazılı olacek aaçlıktan ölän hepsi çeşmäküülülerin adları hem laabları.
Memorialın açılışında kutlama hem acızgannı sözlärlän nasaat ettilär Gagauziya Halk Topluşu deputatları Aleksandr TARNAVSKİY hem Mihail JELEZOGLU, ani GHTda yanı oldular hem ellerini kaldırdılar Canavar ayın (oktäbri) 19-da, “Gagauziyada 1946-1947 yıllarda aaçlık kurbannarını Anmak Günü” kurulsun deyni.
Gagauziya bilim adamı Konstantin TAUŞANCI hem cümne insanı Leonid DOBROV, annattılar nicä 1996-cı yılda Komradın Kultura Evindä yapmışlar Aaçlık kurbannarını Anmak sırasını, neredä taa ozaman teklif edilmişti Gagauziyada bölä bir gün kurmaa.
Sora söz verildi aaçlıı aaraştıran insana, Gagauz Millli Gimnanın avtoruna, Akademik Todur ZANETä, angısı söledi neçin bu Anmak Günü için Canavar ayın (oktäbri) 19-zu seçildi, annattı bütün Sovetlär Birliindä zorlan yapılan aaçlıkların bir takım kalubu için. Canabisi söledi, ani herliim gagauzlara karşı XX-ci üzyılda bukadar zulumnuk yapılmaydı, büünkü gündä gagauzların sayısı 1 milion 250 bin insan olaceydı (bak: http://anasozu.com/gagauzlara-karsi-yapilan-aaclik-genitidin-70-ci-kara-yildonumu-hem-o-genotidin-buunku-sonuclari/). Todur ZANET söledi, ani yapılan esaplara görä 1946-1947 yıllarda aaçlaa kurban oldular en aazdan yaklaşık 72 bin gagauz.
Söz vereräk çeşmäküülü Vadim ÇEBANa, Moldovanın “Moldovagaz” başına hem Gagauziya Başkanın eski birinci yardımcısına, Ekaterina JEKOVA urguladı, ani bu insan da çok yardım etmiş Memorial yapılsın deyni. Kendi tarafından Vadim ÇEBAN annattı kendi Vasi dädusunun aaçlık için annatmaklarını hem umut etti, ani aaçlık olayları ne gagauzların ne da başka insannarın başına başka gelmeyecek.
Sora, 2017-ci yılda Avdarma küüyün istoriya muzeyin kurucusunun İgnat KAZMALInın teklifinä görä yapılan “Gagauziyada 1946-1947 yıllarda olan aaçlıın 70-ci yıldönümünä “CAN ACISI” aaraştırma konkursunda pay alan Çeşmäküüyündän 10-cu klasta üürenciyka Viktoriya BELEKÇİ okudu aaçlık için yaratmasını: “Dışarda irmi birinci asir. Yaşamak ii, gözäl, raat, kuytu, ama… Çok kerä var karşı geldiimiz yaşlı insannarın garip annatmalarınnan 1946-1947 yıllar için. Aaçlık… suuk… zormuş yaşamaa Bucakta. Biz dä suratamnan duudu bir isteyiş: derindän araştırıp-izlemää bu çirkin aaçlıı, danışıp yaşlı insannara. Hepsimizä bu dünnäädä paalı onun Vatanı, Ana topraa, köşesi, neredä o duudu, büüdü, yaptı ilk adımnarını, paalı aylesi kendi istoriyasınnan hem adetlerinnän, paalı kökleri. Çünkü insan, bilmediynän kendi köklerinin çekilmesini, istoriyasını – bir kuru aaca benzär! Büük manilerimiz hem dädularımız saakana taa, istedik annatsınnar bizä o titsi 1946-1947-ci aaçlık yılları için. Sadä onnar, paalı bizä deyni cannar, var nasıl doorudan açıklasın o yılların gerçekliini. Onnarın annatmalarından etlerimiz “tiken-tiken oldu”. Ama canımızda ölä aardı, sansın biz dä bu zavalı insannarlan biläydik o titsi aaçlık zamanında. Bu zor günnär unudulmaz, aaçlık yaraları bitişmäz… Çeşmäküüyüm, paalı küüyüm! Ne derin hem acı istoriyan senin! Zaman geçer, artık 73 yıl tamannandı o titsi aaçlık vakıtlarından. Gün-gündän aazalêr o paalı cannarın sayısı, kim ani gerçektän “dattı aaçlıktan”. Bizim dä, gençlerin, borcu – unutmamaa Aaçlık kurbannarını. “Aala, canım, aala”…”
Bundan sora da Çeşmäküüyündä Aaçlık kurbannarını Anmak Memorialı açılış şiridini kestilär küüyün en yaşlı hem en genç insannarı.
Memoriala çiçek koymak sırasından sora açılışa katılan hepsi insannara, pomana olarak hem adetä görä, mum, sırnik, kolaç, koliva hem peşkircik verildi.
Not. Canavar ayın (oktäbri) 15-dä Gagauziya Halk Topluşu (GHT) kendisinin XXX-cu toplantısında, inceleyeräk GHT deputatların Elena KARAMİTın hem Ekaterina JEKOVAnın zakon teklifini “Gagauziyada 1946-1947 yıllarda aaçlık kurbannarını Anmak Günü” Canavar ayın (oktäbri) 19-da olsun deyni, Karar aldı Gagauziyada bu gündä “Aaçlık kurbannarını Anmak Günü” bakılsın.
“Gagauziyada 1946-1947 yıllarda aaçlık kurbannarını Anamak Günü” kurmaa deyni teklif kararı oy birliinnän alındı Avdarma küüyündä “1946-1947 yıllarda yapılan Aaçlıın kurbannarını Anmak Günü toplantısında 2017-ci yılın Kırım ayın (dekabri) 9-da (bak: http://anasozu.com/avdarma-kuuyunda-1946-1947-yillarda-olan-aacliin-kurbannarini-andilar/). Açan orayı toplandı Gagauziyanın 13 küüyündän hem kasabasından 128 yaşlı insan, ani, o kara belayı geçirip, diri kaldılar. Ozaman karar alındı, ani bu Gün, akademik hem poet Todur ZANETin teklifinä görä, Canavar ayın (oktäbri) 19-da olsun.
Источник anasozu.com
