Çernobıl kurtarıcıları avariyadan 36 yıl sora: “Biz bişey bilmärdik. Hepsi bilgilär bizdän saklıydı”

1986 – cı yılın Kıran ayın 14-dä başarıldı korutmak sarkofagın düzülmesi, angısı kapattı dördüncü reaktoru Çernobıl atom elktrostanţiyasında. Kıran ayın 14-dä bütün dünnä andı o insannarı, kim kendi canını hem saalıını kurban getirdi, ki dünneyi atom stanţiyasında belalı avariyanın çıkışlarından korumaa.

Çernobıl atom ȇlektrostanţiyasında avariyanın çıkışlarının yokedicileri kendi işini cenk oluşlarınnan uydurȇrlar. Ama stanţiyada cenk etmää taa zordu, çünkü duşman görünmäzdi. Radiaţiya görünmäzdi, ona yoktu nicä diimää, dolaylamaa yada daadıcı kuvedindän korunmaa. Kär şindi dä, 36 yıldan sora, Çernobıl belası geçti, orada çalışannarın saalıında izlär türlü hastalıklarlan üzä çıkȇrlar.

«Hepsi işi ellän yapardık, çünkü tehnika enseyämärdi. Bän orada iki ay işledim. Radiaţiya görünmeer. Saalıımızda hepsi belli oldu», —  annattı Födor Sulak.

 

«Bizdä, nicä askelerdä, sade gazı engelleyan surat maskaları vardı. Hepsi saklıydı. Biz hepsini bilmäärdik hem annamaardık, ani ileridä saalıımızda belli olacek», — annatı Vasiliy Rosti.

Çernobıl avariyasının çıkışlarını yok etmesindä 650 000 insan bütün Sovet Birliindän pay aldı. Gagauziyadan 107 kişi avariyanın durgutmasında katıldı, onnardan 44-dü Komrat dolayanından.

«İş çoktu hem zordu. Radiaţiya ilk günnerdän büüktü. Betonu yapmaa deyni, çuvaları ţemntlän insan ellän taşıyardı. Beşär minut işläärdik», — annattı Ȇmmanuil Velikov.

Çernobıldä atom ȇlektrostanţiyasında avariyasından sora yokedicilerini nışannadılar anmak günündä, dekabrinin 14-dä.

Avtor: E. Ratkoglo, çevirdi: S. Dimitroglo, video: V. Tabaçuk, montaj: A. Gerçu

 




Источник grt.md
183

İlgili statyalar

ÇERNOBIL ATOM STANŢİYASININ PATLAMASINDAN 36 YIL GEÇTİ

Çiçek ayın 26-da tamannandı 36 yıl nıcä Ukrainanın Çernobıl Atom stanţiyasında patlamak oldu.  Bu belada geçindi pek çok insan, çoyu bütün yaşamasına hastalıkları kablettilär. Onnarın arasında var Gagauziyanın yaşayannarı da. En çok insan pay aldılar atom stanţiyasının patlamasından sora sonuçları yok etmektä. Bu iştä  pay aldılar Gagauziyanın yaşayannarı da. ȆMANUİL VELİKOV «Чернобыльцы АТО Гагаузия» Cümnä Topluluun başı «109 kişi, onnardan 40 geçindilär, kaldı  69.Geçän yıl Komratta hem Valkaneştä 2-är kişi geçindilär, birisi dä Çadırda». Çernobil Atom stanţiyasında patladıktan sora insanar savaştılar yapmaa ölä, ani radioaktiv elementleri dolaylara dalmasınnar.  Dmitriy Arseni Kiriyetlı, Çernobıldä 1,5 ay bulundu.  Aklısına getirer, ani ozaman orada…

Başküüyüdä geçti voleybol turnirı Çernobıl sonuçlarını yokedicilerin hatırına

Çiçek ayın 30-da Başküüyüdä voleybol turnirı  geçti. Oyun geçti, ki anmaa  insannarı, angıları katıldılar Çernobıl hatalı olayın sonuçlarını yokedilmesinä. Onnar şindän sora geçindilär, ama insannar tutȇrlar bu yaşayannarı aklılarında. Turnirda pay aldılar takımnar Komrattan, Tomaydan, Beşalmadan hem Başküüyündän. Çernobıl  hatalı olayın sonuçlarını yokedennerini anmak için turnirlar verer kolaylık terbietmää uşaklarda patriotik duygularını, nışannadı Başküüyünün primarı Sergey Sapunjı. «Biz mutluyuz, ani hepsi takımnar bizim teklifimizä görä pay aldılar bu gün turnirda. Hem  aklımıza getirecez  kahramannarı, hem  dä  sport  becermeklerini  üüseldecez», — söledi primar. Başküüdä  voleybol  turnirını  geçirmää  fikiri verdi  «Gagauziyadan Çernobıldä pay alannarı» cümnä topluluun başı Emmanuyıl Velikov. «Biz  gençlerin akılına…

Gagauziyanın hem Tarakliyanın en ii voleybolcuları pay aldılar  Çernobil çıkışlarını yokedenneri anmak turnirında

Hederlez  ayın  29-da Kıpçak küüyününü sport şkolasında geçti  Çernobil avariyasının çıkışlarını yokedenneri anmak turnirı. Kim bu yıl  aldı ilk eri, Oleg Duloglonun materialında. Çernobil avariyasının çıkışlarını yokedenneri anmak turnirı geçti 8-ci keret da topladı  Kıpçak küüyüdä Gagaziyanın hem Tarakliya  kasabasının en kaavi  komandalarını. Oyuncular nışannadılar, ani bu turnir çok önemli  onnara deyni. Kimsey istemäärdi aşaa kalmaa, hepsi istärdi taramaa turnirı. «Biz bu turnirda  diil ilk keret, bu 8-ci turnir. Biz isteriz  almaa ilk eri, ki kupa  kalsın  bizdä, biz  onu  kimseya  vermeyecez, neçinki  biz çok  hazırlandık».    «Bu turnirda  biz pay alêrız  diil ilk keret.  Her yıl geçer  bölä  turnirlar. Geldik …

Kıpçak küüyü kabletti cektän kaçan Ukraina vatandaşlarını

Geçän dinnenmäk günnerindä Kıpçak küü kabletti Ukraina vatandaşlarını, angıları uşaklarınnan kaçtılar cenktän, brakıp evlerini, ana devletini. 25 insan erleştirildi Kıpçak küüyün soţial merkezindä. Anna geldi Odessa kasabasından. Onnan barabar taa birkaç insan geldi Moldovaya. Onnar danıştılar volontörlara, nedän sora onnarı yolladılar Kıpçak küüyün soţial merkezinä. “Biz burada geceledik. Pek ii koşullar. İdik, duş aldık. Televizor, kuhnä var. Hepsi var. Biz şükür ederiz hepsini”, — söledi Anna. Anna haberledi, ani sınırda brakȇrlar geçsinnär sade karılar hem uşaklar. Adamnar sa18 yaşından 60 yaşınadan kalȇrlar Ukrainada. “Adamnar kendi karılarını sınıradan getirerlär. Kim maşınasız,  yayan sınırı geçerlär. Burada onnarı senselelär yada volontorlar karşılȇrlar. Uşakları…

Gagauziya Radio Televizionun kendi gimnı peydalandı

Gimnlar var diil sade devletlerin, ama kasabaların, küüyülerin dä. Var onnar türlü kompaniyalarda da, ya da cümneya deyni önemli olaylara baalı, bölä muzika kompoziţiyalar öterlär türlü yortularda. Şindi  GRT cümnä kompaniyasının da gimnı var. Nicä o kurulardı, Natalya Andrieşın materialında. Bölä yaratmalarda açıklaner kurumnarın davaları hem neetleri. Büünkü gün GRT cümnä kompaniyası o ikinci kompaniya devlettä, angısı işleer teleradio yayını için Kanonuna görä. İdeya yazmaa GRT-nın gimnını vardı çoktan, ama 15-ci yıldönümü, nicä kompaniya cümnä statusunu kabletti,  hızlandırdı bu proţesi, annader  radionun redaktoru, gimn lafların avtoru Mariya Parfönova. Mariya Parfönova  nışannadı, ani  gimnın yazmasında pek zordu gagauz dilindä bulmaa o…