Biz Gagauziyanın gelişmiş bir bölgä olmasını isteeriz
- Gagauzlarlan ilk tanışmanız nezaman oldu? - Çok yıllar geeri. Bän taa küçüktüm, yaşardım Samsunda. Bobam gazetacıydı. Gagauzlar da gelmiştilär memleketimizä. Ozaman bän da gagauzlarlan tanıştım. Onnar da türkçä konuşardılar, biz da türkçä konuşardık. Burayı, Moldovaya TİKA koordinaroru olarak geldiimdä da gördüm, ani sadä dillän birliimiz bitmeer. Yaşamamız, imeklerimiz – hepsi ayni. Burası, belli ki, ilk geldiimdä bana deyni bir ayırı bir dünnäädı. Ama bir avantaj vardı: burada bizim kardaşlarımız gagauzlar yaşêêrlar.
- İkibuçuk yıl geeri siz Moldovada TİKA koordinatoru oldunuz. Ozaman nedän başlamaa düşündünüz? - Birdän ne yapacanız düşünämeersiniz. İlkin ortamın ne olduu hem iisiklerin ne olduu görmeniz lääzım.
- Kaç vakıtta bunu yaptınız? - Yaklaşık altı ay içindä hem gagauzların, hem da moldovannarın yaşadıı küüleri hem kasabaları gezdim-gördüm, insannarını tanıdım. Kendi kafamda bir plan oluşturdum hem iki yıl o planı aslıya çıkamaa savaştım.
- Angı iisekleri ön plana aldınız? - Çok var. Ama sistema olarak bölä kablettim: 1. Saalık koruma problemaları; 2. Üüredicilik problemaları; 3. Ekonomikayı ayakta tutan işletmelerin kaybelmä problemaları.
- Bu vakıtta kaç proekt başarabildiniz? - Otuzdan zeedä küçük hem büük proekt. Büüklerin arasında var Moldova Dışişleri Bakannıın Protokol Toplantı Salonu, Komratın İhtärlar evi, Gagauziya Başkannık hem GHT binanın enilenmesi, Gagauziya Radio hem Televideniyanın remontu hem teknik yardımı, Bêlţ Kimsesizlär evin hem rehabilitaţiya merkezin remontu hem donatımı, Çadır kasabasının futbol stadionu hem çok taa başka proektlar. Bundan kaarä Türkiyeyä kurslara hem üürenmeyä Moldovadan çok uurda speţialistleri yolladık. Onnarın arasında Bakannıkların zaametçileri, prokurorlar hem yuristlär, üüredicilär, doktorlar, çiftçilär.
- Kafanızda kurulan planınızı başardınız mı? - Taa çok işlär yapmaa neetim var. Sanêrım, ani düşündüklerimin 90% yapmaa becerecäm.
- TİKA koordinatorluunun çalışma sisteması nicä kurulêêr? - Üç temel iştän kurulêr. Biz koordinaţiya hem kalkınma kurulu olduumuz için – ilkin koordinaţiya. Sora – koordinaţiyaylan birlilktä proektlarımızın hazırlanması. Sora da – kalkınma proektlarına yardım vermemiz.
- Atilla bey, siz burayı geldiinän burada 18 yıllık bir TİKA koordinatorluunu buldunuz. Sizädän burada çok koordinator vardı. Kimileri çok işlär yaptılar, kimileri taa aaz. Açıklama raportunuza görä en çok proekt siz yapabildiniz. Hepsi bu proektları yapmaa deyni siz mi karar alêrsınız, osa proektın lääzımnıını merkezdä üstünüzä olan insannarı mı yınandırmanız lääzım? - Burada koordinatorlar 1-2 yıla kalardılar. Devleti tanımaa kolaylıkları olmaardı. Ozamankı koordinatorlar da çok proektları yapmaa becerdilär. Ama çalışma vakıtları kısa oldukları için, kimi proektları aslıya çıkarmaa etiştirämemişlär. Sora koordinatorları 3 yıla yollamaa başladılar. Bu da raat hem başarılı çalışmaa kolaylık verer. Aaz mı çok mu yapıldı bu TİKA koordinatorluundan hem TİKA merkezindän bitmeer. Modovanın durumundan biter. Moldovada bir proektı aslıya çıkarmaa pek zor. Bu uurda üstünüzä ya risk alacenız ya hiç yapmayacenız, zerä burada her üç ayda bir kerä ofiţial gazetada proektınız yayınnansın lääzım. Herliim bu yapılmarsa, NDS (KDV) vergisindän düşämersiniz hem karşı tarafa NDSsız ödemä yapamêêrsınız. Bu beterä da proektlarınızı bekletmä zorunda kalêrsınız. - İrmi yılın içindä Moldovada kaç proekt hem nekadar paraya yapıldı? - Şindiya kadar 250 proekt yapıldı. Bu proektlar yaklaşık 30 milion dolar tuttu.
- Sektorlara görä var mı nicä açıklayasanız? - Saalık uurunda – 24, hızlı yardım hem başka sektorlar – 35, üüredicilik – 30, kultura – 42, su – 2, iş hem başka sektorlar – 32, öndercilik hem ţivil uurunda – 22, transport uurunda – 15, soţial – 20, alış-veriş hem turizma – 4, hem başka uurlarda.
- Atilla bey, siz pek çalışkan bir adamsınız. Bu uurda vakıdınızı hiç kantara koymêêrsınız. - Saa olun. Dooru, çalışmayı sevän bir adamım. Bulunduum erdä kendi devletimi en üst düzeydä temsil etmedä çalışan bir adamım. Kantar lääzım diil – Devlet için vakıt daymadır.
- Sizin döneminizin şansı: Türkiyedän Moldovaya Başbakan yardımcısı, dört taanä Bakan, TİKA Başkanı, Başkan yardımcıları, Dairä Başkanları, çeşitli delegaţiyalar geldilär. Bakannarın vizitlarını hazırlamaklarda Türkiye Büükelçiliinän birliktä, siz da pay aldınız. Proektlarınızı aslıya çıkarmaa Büükelçiliklän omuz-omuza mı çalışêrsınız? - Hem Başkanımızın, hem da başka öneticilerimizin yınanması, yardımnarda her zaman yanımızda oldu. Merkezdä Moldovaya bu günä kadar bakan TİKA speţialistları pek becerilki insannar. Çok ii bir Büükelçimiz da var. Barabar çalışêrız. Her konuda bizä yardımcı olêr, bizim yanımızda örüyer. Bunnarın hepsi bizim için çok büük bir şans.
- Var nicä urgulamaa, ani hem TİKA merkezindän, hem Büükelçiliktän hepsi bu yardımnarı aldıınan, proektları yapamarsanız ozaman yannışlık kendinizdä olur. - Dooru, ölä.
- Angı proektlar canınızda ayırı er kaplêêr? - Hepsi onnar canımın bir parçasını kaplêêrlar.
- TİKA koordinatorluu yardım proektları bütün Moldovada yapêr. Moldovanın her tarafını gezdiniz. Sizincä Moldovanın üülen tarafı hem poyraz tarafı arasında ayırıntılık var mı? - Var. Hem büük ayırıntılık var. Sadä Gagauziyayı alarsak, Moldovanın poyrazına görä, Gagauziya çok geeri kalmış bir bölgä. Kişinev zaaten başka bir dünnää. Buralara Evropa el atmış. Buraları taa birazçık enilenmiş. Ama Gagauziya çok geeri kalmış. Biz Gagauziyanın gelişmiş bir bölgä olmasını isteeriz. İnsannarın da raat, düzenni yaşamasını isteeriz. Elimizdän geldiimizlän da buna izmet ederiz.
- Sizin koordinatorluunuza yaklaşık yarım yıl kaldı. Bu vakıtta neleri yapmaa düşünersiniz? - 13 proekt yapmaa düşüneriz. Saalık uurunda büük proektlar başladêrız. Geçennerdä bolniţalara reanimaţiya için 100 modern, dört motorlu, yatak aldık. Onnarın 70 eni yapılan Moldova Respublika bolniţasına, 30 da Komrat bolniţasına verildi. Kişinevun Botanika rayonunda ana hem uşak saalık İnstitutu var. Orada duudurma hem reanimaţiya bölümneri var. Bunnarın enilenmesini hem modern biçimä getirelmesini yapmaa düşüneriz. Bu proektın hazırlaması için artık 35500 Euro verdik. Proekt hazır olduunan işlerä da başlırız. Bundan kaarä Gagauziyanın Hirurgiya merkezin proektı var, Komratın dört katlı bolniţası var. Onnarın düzülmesi hem Gagauziyaya baaşlaması bizim için kalıcı bir iş olacek. Hep Komratta Universitetın bir obşçejitiyasının eniletmä proektı var. Moldova Dış İşleri ministerstvosunun protokol toplantı salonu yapılêr. Moldova liţeylerinä kompyuter alınacek. Kotigeni Mici küüyündä Kultura evinin enilenmesi ilerleer.
- Bunnar hepsi temel proektlar. Kultura için bişey yapıldı mı? - Gagauziyanın kultura Upravleniyasının bir teklifi bizä vardı: Komratta bir audio yazı hem CD çoklaştırma studiosu kurmaa hem muzıka instrumentlerin üzerinä kurulan mikrofonnarın alınması. Sanêrım bunu yapacez. Bir da Gagauz teatrusunda gagauzların haliz hem dooru istoriyasını annadan bir pyesanın sţenaya koyulmasının proektı var. Onu da yapmaa düşüneriz.
- Bilerim, ani herbir devletä çalışmaa çıktıynan siz yanınıza aylenizi da alêrsınız. Bu onnara deyni zorluk yaratmêêr mı? Ayırı er, ayırı insannar, ayırı kultura. - Bu taraftan haklıysınız, ama ayläm yanımda olduunan biz biri-birimizdän kopmamış olêrız. Bir da çocuklar analı-bobalı büüyerlär.
- Bir laf var: herbir başarılı erkään arkasında mutlaka ii bir karı durêr. Karınız sizä nekadar yardımcı olêr hem karışêr mı sizin işlerinizä, osa karışmêêr mı? - Saa olsun, o benim herbir konuda yardımcım. Biz gurbettä çocuklarımnan, eşimnän yaşayan bir türk aylesiyiz. Başka bir kimimiz var? Birkaç tanıdıımız insanımız var, okadar. Her sabaa eşim beni kapuda uurlar, çalışmalarımda ii başarılar dilär. Eşim beni işä ölä yollar. Hiç bir sıkıntıylan da beni raatsız etmäz. Bölä olunca da kafanız raat olur. Kafanız raat olunca da işlerinizi kolay yaparsınız. Eşimnän kimi proektları paylaşêrım. Onun bakışını hem fikirini da alêrım. Saa olsun yardımcı olêr. İki da çocuumuz var. Bir çocuum oldu burada. Bän aylemi pek severim.
- Siz Allahı inanan bir adamsınız. Zor vakıtta Allaha sık mı danışêrsınız? - Sanêrım, ani Allahı inanan herbir insan zor vakıtta mutlaka yardım için Allaha danışêr. Bän diil salt zor vakıtta, ama herzaman Allahıma dua ederim.
- Atilla KARAMOLLAOĞLU olarak, iştän kaarä, hobbiniz ne? - Bän futbolu hem gezmeyi çok severim. Çocuklarımı, eşimi alıp yanıma, bulunduum devletin herbir köşesini gezerim hem insannarınnan lafetmää severim. Çünkü çok ayırı kulturalarlan alış-veriştä bulunmuş olêrsınız. Bu da sizä parasız büük bir gelir olêr.
- Redakţiyamızın adet soruşu: Atilla KARAMOLLAOĞLU TİKA koordinatoru olarak hem Atilla KARAMOLLAOĞLU insan olarak okuycularımıza ne sölärsiniz? - Öncä koordinator olarak söliim. Devletimin tarafından bana verilän işimi en islää urda örütmäklän hem temsil etmäklän burada bulunêrım. Bunun başında da, burada bulunmamın sebepi – Modova Türkiye arasında köprü olan gagauzlar. Biz istämeeriz, ani gagauzlar kendi bölgelerindä, kendi aralarında kavga edip, Moldova politikasından bir tarafta hem uzakta kalsınnar. Moldovadan ayırılak diil, Moldovanın bir parçası olarak örümeleri lääzım. Gagauzların kendi bölgelerindä kalmaları lääzım. Oralarını brakıp, gidärsalar, Gagauziya batacek. Onuştan işlerini Gagauziyada yapsınnar lääzım. Gagauzlar kendi aylelerinnän hep gagauzça lafedeceklär. Herliim küçük uşaa, gagauzçayı bilmedään büüyür sa, bir gün gagauzça bitecek. Bir dili bitän milletin kökü da bitecek. Bu açık, acı bir aslılık. Dost – acı sölär, kardaş – taa da acı sölär. Şindi insan olarak söliim. Valkaneş bolniţasının kesin kabul etmesini Türkiyedän delegaţiyaylan yapmaa gittik. Bolniţayı gezdik. Bolniţanın baş doktorunun odasına geçtik. Kiyatları hazırlarkana orayı valkaneşli bir doktor geldi. Masa üstündä “Ana Sözü” gazetası vardı, sora rusça gazetalar vardı. Sizin gazetanız kenarda durêr. Rusça gazetaları hepsi okuyêr. “Nedän gagauzça okumêêrsınız?”- dedim. “Ne bizä lääzım gagauzça?!“- dedi o doktor. Pek üfkelendim, sordum: “Sizin uşaanız gagauzça biler mi?” “Ne lääzımmış benim uşaama gagauzça!”- dedi o. “Ne demäk bu.- sordum bän.- Siz gagauz diilsiniz mi? Sizin uşaanız rusça bilsin, angliyca bilsin, nemţeycä bilsin, franţuzça bilsin. Ama öncä gagauzçayı bilsin. O – Ana dilidir! Siz bunu kaybedärsanız – bu gün kazandıınız zanedeceniz, ama yaarın kaybettiinizi göreceniz.” Benim sizdän, insan olarak, istediim: gagauzçanızı unutmayın hem biri-birinizä baalı kalın. Her zaman türk milleti, 80 milion insan yanınızda, bunu da bilin. Biz, bayrama kadar diil, ölümä kadar severiz insanı. - Saa olun. - Siz da saa olunuz!
Источник anasozu.com
